علت نوسانات دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی

بدون شک دستگاه جوجه کشی یکی از مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده در صنعت پرورش طیور است. عملکرد صحیح این دستگاه تاثیر مستقیم و قابل توجهی روی بازدهی این کسب و کار دارد. برای همین باید از صحت بخش‌های مختلف آن اطمینان داشت. یکی از این مسائل، دقیق بودن دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی است. گرچه مقادیر مربوط به این پارامترها به طور دقیق روی دستگاه تنظیم می‌شوند، اما گاهی ممکن است دما و رطوبت دچار تغییرات ناخواسته‌ای شوند. برای جلوگیری از این مشکل باید بدانیم علت نوسانات دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی چیست. اگر شما هم به خرید دستگاه جوجه کشی فکر می‌کنید و یا همین الان یکی از آن‌ها را در اختیار دارید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

چرا دقیق بودن دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی اهمیت دارد؟

همانطور که می‌دانید دستگاه جوجه کشی وظیفه فراهم کردن نیازهای مختلف تخم‌ها برای تبدیل شدن به جوجه را بر عهده دارد. این نیازها به طور طبیعی توسط مرغ مادر تامین می‌شود و مهم‌ترین آن‌ها دما و رطوبت است. هرگونه اختلال در تامین این نیازها می‌تواند روند رشد جنین را با مشکل مواجه کرده و حتی باعث تلف شدن جوجه‌ها شود. بالا رفتن دمای دستگاه جوجه کشی جنین را از بین می‌برد و پایین آمدن آن نیز رشد نطفه را کند و یا غیر ممکن می‌کند. رطوبت پایین و رطوبت بیش از حد نیز اثرات مخرب خود را دارند. در حالت اول پوسته تخم خشک و شکننده شده و آب موجود در تخم را هم به سرعت تبخیر می‌کند. از طرف دیگر، رطوبت بالا روند اکسیژن رسانی به جنین را مختل می‌کند و باعث خفگی جوجه‌ها می‌شود.

بنابراین دقیق نگه داشتن مقادیر مربوط به دما و رطوبت، اهمیت زیادی در نتیجه جوجه کشی دارد. اما همانطور که گفتیم، با وجود سیستم‌های دقیق و سنسورهای پیشرفته، باز هم ممکن است با نوساناتی روبرو شویم. در بخش بعد علت این نوسانات را بررسی می‌کنیم تا بتوانیم از آن‌ها جلوگیری کرده و یا در صورت وقوع، در اسرع وقت به حل مشکل بپردازیم.

11 دلیل نوسانات دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی

عوامل مختلفی ممکن است باعث ایجاد نوسان در رطوبت و دمای دستگاه جوجه کشی شوند. از آنجایی که رفع این مشکلات نیازمند راه حل‌های متفاوتی است، هرکدام را به طور جداگانه توضیح می‌دهیم.

1. باز و بسته کردن مکرر درب دستگاه جوجه کشی

اگر درب دستگاه را به دفعات زیاد باز کنید، گرمای تولید شده توسط سیستم حرارتی دستگاه جوجه کشی هدر می‌رود. گرچه هدر رفت دما و سرد شدن فضای داخل دستگاه توسط سنسورها تشخیص داده می‌شود؛ اما جبران سریع آن برای سیستم گرماساز کار چندان راحتی نیست. این موضوع باعث می‌شود که برای مدت قابل توجهی دمای فضای دستگاه کاهش پیدا کرده و تخم‌ها از شرایط ایده‌آل دمایی خارج شوند.

همین مساله در مورد رطوبت هم اتفاق می‌افتد؛ برای همین نباید درب دستگاه را زیاد باز و بسته کنید. اهمیت این موضوع در روزهای پایانی جوجه کشی ( ایام هچ ) چند برابر می شود.

2. کیفیت پایین عایق‌بندی دستگاه جوجه کشی

یکی دیگر از مسائلی که می‌تواند باعث ایجاد نوسان در دمای دستگاه جوجه کشی شود، عدم عایق‌بندی مناسب بدنه است. این مشکل بیشتر در دستگاه های با جداره نازک مانند ورق های پی وی سی 16 یا 20 میلیمتر مشاهده می شود و یا ممکن است به دلیل کیفیت پایین محصول و یا آسیب دیدگی آن در طول زمان ایجاد شود. باز ماندن درب دستگاه نیز نتیجه مشابهی خواهد داشت؛ برای همین پیش از شروع هر دوره جوجه کشی باید این موارد را بررسی کنید. سوراخ بودن های زیاد و بی مورد بدنه دستگاه نیز از دیگر مشکلاتی است که می‌تواند به نوسان رطوبت در دستگاه جوجه کشی بینجامد.

3. اختلاف شدید دما و رطوبت محیط بیرون با شرایط ایده آل برای جوجه کشی

گرم یا سرد بودن بیش از حد محیط قرارگیری دستگاه نیز می‌تواند یکی از دلایل نوسانات دما باشد. اگر اتاق یا سالنی که دستگاه جوجه کشی را در آن قرار داده‌اید خیلی سرد است، ممکن است سیستم گرماساز نتواند حرارت لازم را تامین کند. باز شدن درب دستگاه حتی برای چند لحظه نیز به این مساله دامن می‌زند. بهترین راه برای حل این مشکل، تغییر مکان دستگاه جوجه کشی به یک مکان گرم‌تر است. اگر امکان این کار وجود ندارد، باید به نحوی محیط را گرم‌تر کنید. البته فراموش نکنید که استفاده از بخاری‌های گازسوز می‌تواند باعث کاهش اکسیژن و بروز مشکلات بعدی شود.

گرم بودن بیش از حد محیط نیز اثری کم و بیش مشابه خواهد داشت. از آنجایی که دستگاه جوجه کشی فقط قادر به گرم‌تر کردن هوا است و نه سرد کردن آن، چنانچه دمای محیط بالاتر از دمای لازم برای جوجه کشی باشد، قطعاً با مشکل مواجه خواهید شد. در این شرایط هم باید نسبت به جابجا کردن دستگاه و یا خنک کردن محیط اقدام کنید.

فراموش نکنید که تغییرات شدید دمای محیط نیز می‌تواند باعث نوسانات دما در دستگاه جوجه کشی شود. برای مثال اگر دستگاه جوجه کشی را در جایی نصب کرده‌اید که ساعاتی از روز را در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ممکن است با نوسان دما مواجه شوید.

در مورد رطوبت نیز شرایط مشابهی را می‌توان در نظر گرفت. به خصوص اگر رطوبت محیط بیرون بیشتر از حد مورد نیاز برای جوجه کشی باشد، قطعاً با مشکل روبرو خواهید شد. بهترین راه برای کاهش رطوبت، استفاده از دستگاه‌هایی مثل کولر گازی است. چنانچه قصد دارید رطوبت را افزایش دهید، فراموش نکنید که گرم کردن ظرف آب روی بخاری گازی می‌تواند اکسیژن را کاهش دهد.

4. وجود مشکل در سنسورها

سنسورهای دمای دستگاه جوجه کشی وظیفه دارند دمای فضای داخلی را رصد کرده و به سیستم مرکزی گزارش دهند. برای همین اختلال در عملکرد آن‌ها باعث ارسال اطلاعات اشتباه و در نتیجه دریافت دمای نامناسب می‌شود. این مشکل ممکن است به دلیل خراب بودن سنسورها و یا حتی جمع شدن آلودگی روی آن‌ها اتفاق بیفتد. بنابراین اگر با نوسانات دما روبرو هستید، حتماً سلامت سنسور دستگاه جوجه کشی را چک کنید.

سنسورهای رطوبت نیز عملکردی مشابه سنسورهای دما دارند؛ به خاطر همین هرگونه اختلال در آن‌ها نیز می‌تواند تعادل رطوبت را به هم بزند.

5. خرابی المنت دستگاه جوجه کشی و یا سیستم رطوبت ساز

المنت‌ها بخش اصلی سیستم تولید حرارت دستگاه جوجه کشی هستند. بنابراین تعجبی ندارد که خراب شدن آن‌ها باعث کاهش دما یا نوسانات دما شود. سرد شدن یا گرم شدن بیش از حد المنت دستگاه جوجه کشی هردو از احتمالاتی هستند که در صورت خرابی این قطعات ممکن است رخ بدهند. به طور مشابه، سیستم رطوبت ساز نیز در صورت خرابی باعث کاهش رطوبت دستگاه جوجه کشی خواهد شد.

6. بروز مشکل در برد اصلی دستگاه جوجه کشی

برد دستگاه جوجه کشی وظیفه دریافت اطلاعات از سنسورها و ارسال فرمان به سیستم گرماساز و رطوبت‌ساز را دارد. بنابراین هرگونه اختلال در عملکرد این بخش می‌تواند منجر به نوسان دما و رطوبت شود. اگر تمام بخش‌های دیگر دستگاه به خوبی کار می‌کنند، و دستگاه شما دچار نوسان های شدید دما و رطوبت می باشد به احتمال زیاد برد دستگاه جوجه کشی به مشکل خورده است. در این صورت باید بررسی و رفع مشکل را به شرکت سازنده و یا یک متخصص بسپارید.

7. قطعی برق دستگاه جوجه کشی

قطع شدن برق نیز یکی از عواملی است که می‌تواند باعث نوسان دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل، از درستی اتصالات دستگاه و سیم‌کشی سالن اطمینان حاصل کنید. برخی از دستگاه‌های جوجه کشی به سیستمی برای ادامه کار در زمان قطع برق مجهز هستند. اگر دستگاه شما این حالت را پشتیبانی نمی‌کند، می‌توانید چنین تجهیزاتی را به طور جداگانه خریداری کنید.

8. پر کردن بیش از حد دستگاه جوجه کشی

قرار دادن تعداد زیادی تخم در دستگاه نیز می‌تواند یک علت نوسانات دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی باشد. برای جلوگیری از این مشکل، باید فاصله استاندارد تخم‌ها از هم را رعایت کنید. چرا که چسبیدن تعداد زیادی تخم پرنده به هم، گردش هوا در بین آن‌ها را مختل می‌کند. این موضوع هم روی دما و هم روی رطوبت تاثیر می‌گذارد.

9. خراب شدن سیستم تهویه

سیستم تهویه یکی دیگر از بخش‌های اصلی دستگاه جوجه کشی است که بروز مشکل در آن می‌تواند روی دما و رطوبت تاثیر بگذارد. این مساله ممکن است در نتیجه بروز ایراد در فن تهویه و یا عملکرد دریچه‌های تهویه رخ بدهد. برای همین چنانچه به دنبال علت نوسان دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی هستید، سیستم تهویه را نیز بررسی کنید.

10. خراب شدن سیستم سیرکولاسیون

سیرکولاسیون دستگاه جوجه کشی با هدف یکنواخت سازی دما و رطوبت در همه جای دستگاه انجام می شود، گاهی اوقات فن های دستگاه جوجه کشی نسبت به آنچه برای دستگاه مهندسین سازنده در نظر گرفته اند دچار کاهش قدرت و دور می شوند و یا در اثر تعویض فن و عدم توجه به قدرت و دور موتور از فن هایی با دور بالاتر یا پایین تر در دستگاه استفاده می کنند که موجب به هم ریختن کالیبراسیون دستگاه می شود.

11. تنظیمات اشتباه دستگاه جوجه کشی

با وجود مطالبی که ذکر کردیم، قبل از هر چیزی باید مقادیر مناسب دما و رطوبت را روی دستگاه تنظیم کنید. تخم پرندگان مختلف، برای تبدیل شدن به جوجه نیاز متفاوتی به دما و رطوبت دارند. برای همین اولین قدم برای جوجه کشی، توجه به نوع پرنده است. اطلاعات لازم در این زمینه را می‌توانید از جدول‌هایی که به همین منظور طراحی شده‌اند دریافت کنید.

جمع‌بندی دلایل نوسانات دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی

تنظیم دقیق دما و رطوبت، از مهم‌ترین مواردی است که در جوجه کشی باید به آن دقت کنیم. با وجودی که دستگاه‌های جوجه کشی معمول به امکاناتی برای ثابت نگه داشتن این پارامترها مجهز هستند، اما بروز نوسان نیز محتمل است. چندین علت نوسانات دما و رطوبت در دستگاه جوجه کشی را می‌توان نام برد که توجه دقیق به آن‌ها برای جلوگیری از این مشکل ضروری است. باز و بسته کردن درب دستگاه، قطعی برق طولانی مدت و نیز خراب شدن قطعات مختلف دستگاه جوجه کشی، از جمله این عوامل هستند.