جوجه کشی طبیعی پرندگان مختلف

یکی از روش ها برای جوجه کشی، استفاده از روش طبیعی آن است و برای جوجه کشی طبیعی لازم است که مرغی به مدت معینی روی تخم ها بنشیند. مرغی که برای انجام این فرایند انتخاب می شود، به طور غریزی عمل کرده و روی تخم ها نشسته و هر آنچه که تخم مرغ برای نطفه دار شدن را نیاز دارد، فراهم می کند.

در جوجه کشی طبیعی امکان آن وجود دارد که از تخم پرندگان دیگر نیز استفاده کرد. آنچه مهم است این است که مرغ کرچ مناسبی برای این کار انتخاب شود. در واقع چنین مرغی رطوبتی که تخم مرغ نیاز دارد را تامین کرده و گرمای طبیعی را نیز به تخم مرغ منتقل می کند.

در حقیقت هنگامی مرغ برای فرایند جوجه کشی آماده می شود که در پایان دوره تخم گذاری قرار داشته باشد. در این دوره تغییرات هورمونی که در بدن مرغ صورت می گیرد، به او کمک می کند تا برای جوجه کشی آماده شود.

مرغی که برای این کار انتخاب می شود، نشانه های خاصی را از خود بروز می دهد که از جمله آنها می توان به این اشاره کرد که مرغ در حالتی خونسرد قرار می گیرد. مرغ در طول جوجه کشی، تخم مرغ ها را چرخانده تا اطمینان حاصل کند که جنین به انتهای پوسته گیر نمی کند.

هنگامی که تخم مرغ ها جابجا می شوند، دما به طور مساوی در همه قسمت های تخم، توزیع می شود. بعد از آن مرغ مادر به مدت ۲۱ روز روی تخم ها خواهد نشست و لانه را تنها برای مدت کوتاهی (حدود 20 دقیقه) برای خوردن غذا و آب ترک خواهد کرد.

در این مقاله آموزش جوجه کشی طبیعی پرندگان مختلف را توضیح داده ایم.

جوجه کشی طبیعی اردک

جوجه کشی طبیعی اردک شباهت بسیاری به جوجه کشی مرغ دارد. اردک ها اکثراً خارج از محیط آب جفت گیری کرده و در نهایت تخم نطفه دار حاصل می شود. پس از آن مرغ مادر روی تخم ها نشسته و مراقبت های لازم از تخم را به عمل می آورد. این مراقبت ها شامل چرخاندن آنها به طور منظم برای توزیع یکنواخت گرما خواهد بود.

در ضمن حفظ رطوبت مورد نیاز تخم نطفه دار نیز از مراقبت هایی است که توسط مرغ کرچ انجام می شود. این مرغ مادر مدیریت و مراقبت از تخم ها را به طور غریزی انجام داده و در نهایت جوجه اردک ها پس از گذشت دوره ای ۲۸ روزه به دنیا می آیند.

به طور کلی اردک ها معمولاً بر روی ۱۰ الی ۱۵ تخم می خوابند. یکی از ایرادهای این نوع پرندگان، عدم مراقبت آنها از تخم ها در هنگام خواب است به همین دلیل است که احتمال جوجه کشی اردک به صورت طبیعی پایین است.

جوجه کشی طبیعی کبک

جوجه کشی طبیعی کبک ها معمولاً یک بار در سال صورت می گیرد. این پرندگان جفت گیری را از اواخر فروردین آغاز می کنند و بسته به اینکه کبک ها در چه مناطقی هستند ممکن است که جفت گیری انها تا مرداد ماه ادامه باید.

کبک ها پرندگان بسیار حساسی هستند و به همین دلیل است که از تخم های خود به خوبی مراقبت می کنند. چنانچه این پرندگان متوجه شوند که تخم آنها توسط انسان ها لمس شده است، هرگز روی آنها نمی نشینند. به طور طبیعی کبک ها روی ۴ تا ۶ تخم نشسته و تنها از این تعداد تخم مراقبت می کنند.

تحیقیقاتی وجود دارد که نشان می دهد که مرغی که کرچ می شود، عمر کمتری دارد. مرغ کرچ به خوبی از تخم ها مراقبت کرده و گرما و رطوبت مورد نیاز تخم ها را تامین می کند. تخم گذاری کبک ها در ۷ ماهگی آنها صورت می گیرد.

فاکتور نور نیز در جوجه کشی کبک به صورت طبیعی تاثیر داشته که این مولفه نیز توسط مرغ مادر تامین و مدیریت می شود تا در نهایت جنین به خوبی رشد کرده و جوجه کبک متولد شود.

جوجه کشی طبیعی غاز

جفت گیری غازها اکثراً در آب انجام می شود و جوجه کشی غازها به طور طبیعی نیاز به رطوبت بالا دارد. از طرفی جوجه کشی طبیعی غازها معمولاً تنها یک بار سال اتفاق می افتد. لازم به ذکر است که همه غازها تخم گذاری نمی کنند و تنها غازهایی به خصوص توانایی انجام این کار را دارند.

تخم گذاری غازها در ماه های پایانی سال صورت می گیرد و باید گفت تخم های غاز بسیار حساس هستند و در هر شرایطی به اصطلاح هچ نمی شوند. در جوجه کشی غاز به صورت طبیعی، غاز مادر روی تخم ها قرار می گیرد، دما و رطوبت مورد نیاز تخم ها را فراهم کرده و آنها را به طور منظم می چرخاند.

تخم های غاز باید در یک زمان مشخص یا حداکثر با فاصله زمانی ۲۴ ساعت زیر غاز مادر قرار گیرند. علت این امر آن است که غاز با مشاهده جوجه های تازه متولد شده، دیگر روی تخم ها ننشسته و در این حالت جنین ها یا تخم های باقی مانده تلف می شوند.

جوجه کشی طبیعی بوقلمون

مرغ های بوقلمون معمولاً در خرداد ماه کرچ می شوند و در این حالت بیشتر روز را در لانه سپری کرده و تمایلی به بیرون آمدن ندارند. در این زمان دمای بدن این مرغ ها افزایش یافته و پرهایشان شروع به ریختن می کند. در این حالت تمایل مرغ به غذا کم شده و در نتیجه مرغ برای نگهداری از تخم ها آماده است.

به طور کلی جوجه کشی طبیعی بوقلمون طبیعی روشی است که امروزه خیلی مورد استقبال پرورش دهندگان مرغ نیست. بوقلمون به طور عادی می تواند 20 تا 30 تخم را تولید کند. در واقع برای اینکه این تخم ها به جوجه بوقلمون تبدیل شوند، لازم است که از اندازه مناسبی برخوردار بوده و خیلی کوچک نباشند.

در جوجه کشی بوقلمون به صورت طبیعی تامین غذای مرغ مادر بسیار مهم است که به او کمک می کند تا در دوره ای از تخم ها مراقبت می کند، وظایف خود را به درستی انجام داده و در نتیجه جوجه های سالمی متولد شوند.

جوجه کشی طبیعی بلدرچین

در طبیعت بلدرچین ماده و نر هنگامی که قصد جفت گیری دارند، شروع به ساختن آشیانه می کنند. جوجه کشی بلدرچین ها تقریبا در تمامی فصول سال اتفاق می افتد اما اکثرا این کار را در فصل بهار و تابستان انجام می دهد. بلدرچین ها به طور غریزی زود به بلوغ جنسی می رسند.

هنگامی که تخم گذاری صورت می گیرد، تنها 18 روز طول می کشد تا جوجه بلدرچین متولد شود. به طور کلی بلدرچین ها می توانند روی حدودا 10 تخم بنشینند و مراقبت های لازم از آنها را فراهم آورند. فراهم کردن شرایط مساعد به تخم ها کمک می کند که به خوبی رشد کرده و در نتیجه در زمان مشخص جوجه بلدرچین های سالم متولد شوند.

مراقبت از جوجه بلدرچین ها بسیار مهم است و لازم است که تا مدتی پس از تولد آنها مراقبت های لازم از آنها صورت گیرد. بلدرچین ها به طور طبیعی در ساعات پایانی روز شروع به تخم گذاری می کنند. مرغ مادر به خوبی از تخم ها مراقبت کرده و به طور منظم آنها را می چرخاند.

جوجه کشی طبیعی قرقاول

در جوجه کشی طبیعی قرقاول تخم های قرقاول به اکسیژن زیادی نیاز دارند. در واقع جوجه قرقاول ها درمدت 21  روز  متولد می شوند و در طی این مدت، مرغ مادر به خوبی از تخم ها مراقبت خواهد کرد. توجه به تامین دما و رطوبت مورد نیاز جوجه ها بسیار حائز اهمیت است و در صورتی که این نکات به خوبی رعایت نشوند، ممکن است که جوجه هایی ضعیف متولد شوند.

قرقاول از جمله پرندگان زینتی و نایاب محسوب می شوند و به همین جهت است که جوجه کشی قرقاول به صورت طبیعی کاری دشوار بوده و به دقت بالایی نیز احتیاج دارد. پس از اینکه جوجه ها متولد شدند، جوجه های تازه متولد شده بسیار حساس بوده و به رطوبت بالایی نیاز دارند.

عدم مراقبت صحیح از جوجه های قرقاول منجر به مرگ آنها می شود. در حال حاضر بازار تقاضای زیادی برای گوشت قرقاول دارد و به همین جهت است که پرورش آن می تواند بسیار به صرفه باشد.

طرز خواباندن مرغ کرچ

کرچ شدن مرغ به حالتی گفته می شود که در آن مرغ تمایل دارد که روی تخم ها بنشیند و از آنها مراقبت کند. مرغ کرچ معمولا حالت به خصوصی به خود می گیرد. همانطور که بیان شد، کرچ شدن مرغ از عمر آن می کاهد و مشکلات جسمی را برای مرغ به همراه خواهد داشت.

مرغ کرچ تمایل دارد که بیشتر روز را در محیطی تاریک سپری کرده و در زمانی که فردی به لانه او نزدیک می شوند، معمولا حالت تهاجمی از خود نشان داده و صداهای به خصوصی تولید می کند. مدت زمان کرچ شدن در مرغ های مختلف، کاملا متفاوت است و این دوره بسته به نوع پرنده می تواند بین 18 تا 25 روز متفاوت باشد. دمای بن مرغ کرچ بسته به نوع آن دچار تغییر می شود و این تغییر دما برای مراقبت از تخم ها صورت می گیرد.

بهترین راه برای خواباندن مرغ کرچ این است که برای مرغ ها محیطی ساکت، خلوت و تاریک را فراهم کنید. در این هنگام لازم است که غذا و آب مورد نیاز مرغ مادر فراهم شود تا مرغ مادر بتواند وظایف خود را به خوبی به انجام رساند و گرما، رطوبت و سایر موارد مورد نیاز جوجه ها را فراهم کند.

مقایسه جوجه کشی طبیعی با دستگاه جوجه کشی

جوجه کشی طبیعی پرندگان در طبیعت سالانه یک یا  دو مرتبه اتفاق می افتد و در اسارت ممکن است به همین منوال باشد و یا در اثر استرس ها و سایر عوامل حتی یک بار هم موفق به جوجه کشی موفق نشویم . در جوجه کشی طبیعی بارها و بارها نتایج ضعیفی رخ داده و می‌دهد درحالی که ماشین جوجه کشی به شرط رعایت شرایط محیطی و بهداشتی در آن به مراتب بهتر از پرنده مادر یا مرغ کرچ عمل می‌کند. مرغ کرچ از جمله مخلوقات آمیخته با بی نظمی و غیرقابل پیش بینی کره زمین است که به روش های مختلف ما را دچار نومیدی می کند. این موضوع در مورد پرورش جوجه ها صدق نمی‌کند زیرا پرورش طبیعی آن ها توسط مرغ کرچ به مراتب راحت تر و دقیق تر از روش مصنوعی و دستی انجام می شود.

مزایای جوجه کشی طبیعی

الف – «مواظبت مادر از تخم و جوجه ها». پرنده به خوابیدن روی تخم ها و چرخاندن آن ها مبادرت کرده و در مورد مقرر جوجه ها متولد می شوند بدون این که نیاز چندانی و درگیری ما باشد. بهتر است از مرغ‌های با طبیعت عصبانی و بی قرار استفاده نشود ولو این که تیپ جنگی مناسبی داشته باشند. طبیعت قوی و متوازن پرندگان نشانه آن است که جوجه ها را با اطمینان بیشتر و ریسک کم تری مورد هدایت و حمایت قرار می دهند و از طریق سیگنال های صدایی و به دلایل واهی درمعرض هشدارهای  بی مورد قرار نداده و خانواده را دچار اضطراب نمی‌کنند.

ب – در فضای بیرون مادر به جوجه ها آموزش می‌دهد چه غذایی برای آن ها مفید است.

ج – در زمان نزدیک شدن خطر،مادر جوجه ها را آگاه می کند و از آنها حفاظت می‌کند.

د – در زمان درگیری بین جوجه ها، واسطه می شود.

ح – رسیدگی و مراقبت جوجه ها به قدری است که اغلب جوجه خروس ها از همان ابتدا ویژگی‌های برجسته و شایستگی فیزیکی خود را نشان می دهند.

و – نیازی به خرید مادر مصنوعی، اینکوباتور ( دستگاه جوجه کشی )، جعبه پرورش اولیه، هیتر و امثال آن نیست.

معایب جوجه کشی طبیعی

الف – تعداد جوجه کمتری به ازای هر مرغ کرچ تولید خواهد شد زیرا پرنده درگیر پرورش جوجه می شود و برای مدتی از تخم می رود. ولی در دستگاه جوجه کشی محدودیت ظرفیت با افزودن دستگاه جدید جبران می شود

ب – ماده های جوان و نابلد موجب تلف شدن جوجه خود می شوند.

ج – تنها زمانی پرنده ماده وارد فعالیت تولید مثلی می شود که ابتدا کرچ شود.

د – درصد جوجه درآوری جوجه کشی طبیعی کم تر از جوجه کشی مصنوعی (البته در شرایط ایده آل) است.

به هر حال در صورتی که تمایل دارید جوجه کشی مرغ را طبیعی و با استفاده از مرغ کرچ انجام دهید، شب هنگام تخم های بارور جمع‌آوری شده را زیر وی قرار می دهیم.به این منظور به آرامی از جایش بلند کرده و محکم نگه داشته و تخم ها را در آشیانه وی می ‌گذاریم و سپس به آرامی پرنده را روی آن ها قرار می دهیم. چنان چه مرغی که خصوصیات کرچی را نشان می دهد از روی تخم بلند شود دوباره روی آن ها باز می گردد.

باید توجه داشت که هیچ گاه در حالی که پرنده ماده دیگری در آشیانه است، تخم ها را زیر مرغ کرچ نگذاریم. پرنده ماده تعداد روزهای معینی را روی تخم می خوابد مثلا مرغ به مدت ۲۱ روز روی تخم ها می خوابد و سپس تا استقلال کامل جوجه ها از آن ها مواظبت می‌کند. جوجه های بدست آمده از جوجه کشی طبیعی تحت نظارت مادر، بزرگ می شوند. این مرغ ها ابتدا نیاز جوجه ها و سپس نیاز خود را برآورده می کنند و حتی اگر کاملاً گرسنه باشند وقتی غذا بیابند ابتدا جوجه ها را سیر می کنند. مواظبت و حمایت از آن ها نیز همین منطق را دارد. هیچ تهدیدی و اندازای بزرگ نیست که او جوجه‌هایش را رها کند.

اغلب پرورش دهندگان با تجربه، مرغ و خروس های مولد(با سابقه و شجره مشخص) خود را به صورت مجزا از دیگران در قفس های تولید مثل انفرادی جفت می کنند و از تخم‌های شناسنامه ‌دارآن ها مواظبت کرده به دقت آن ها را نشانه گذاری می‌کنند و آن ها را با دستکش نخی برداشته و با مداد،اطلاعات تولید مثلی و تاریخ گذاشته شدن آنها را یادداشت کرده و در محل مناسبی انبار می کنند و به موقع زیر مرغ کرچ نشسته ( مادر یا حمال ) مناسب می خوابانند.

تکثیر طبیعی نژاد لاری

لازم به ذکر است که مرغ نژادهای جنگی ( خروس لاری ) در مقایسه با مرغ و خروس معمولی غریزه تولید مثلی بیشتری دارد وجوجه کشی طبیعی بهتری دارند. بهتر است در ابتدای فصل تولید مثل وارد فرایند تولید مثل شوند و قبل از آن غذاهای حاوی ویتامین و مواد معدنی و پروتئین مناسب به آن ها داده شود و در زمان مناسب در معرض عملیات کرم کشی  قرار گیرند تا در دوره خوابیدن روی تخم ها راحت بوده و آلودگی در آشیانه آن ها وجود نداشته باشد.

آشیانه پرنده (جعبه پلاستیکی، سبد میوه یا نظیر آن ) در محلی خلوت و بدون مزاحمت قرار گرفته و کف آن مقداری خاک اره یا پوشال مناسب ریخته می شود و پس از تولد جوجه ها یک طرف جعبه برداشته می شود تا جوجه ها امکان رفت و آمد داشته باشند. در صورتی که زمان دقیق گذاشته شدن تخم های بارور بلافاصله یادداشت شود می توان تاریخ دقیق تولد جوجه ها را محاسبه کرد.سویه های  مختلف تعداد روز و ساعات متفاوتی دارند. مرغ ها بلافاصله بعد از گذاشتن تخم، آن را با صدای بلند قدقد خود اعلام می کنند در حالی که پرهایشان را باد انداخته اند.

مدیریت تولید مثل

در جوجه کشی طبیعی مرغ وقتی پرنده ای داریم که تخمهای با ارزشی تولید می کند بهتر است و جوجه های حاصله برایمان باارزش هست باید بلافاصله پس از گذاشته شدن تخم، آن ها را برچسب زده و تا لحظه موعود در محل مناسب ذخیره کنیم و موقتا تخم های بی کیفیت زیر او بگذاریم و دائم مراقب کرچی او باشیم. در صورتی که پرنده تمامی لحظات روزانه را در آشیانه بماند نشانه کرچی او است. بعد از دو روز می توان او را به آشیانه ای که مخصوصا برای او فراهم شده انتقال داد. در محل جدید دو روز دیگر نیز روی تخم های بی کیفیت می خوابد.

در صورت بی تجربگی و عدم امنیت مرغ ها در این روز ها، آسیب جدی به تخم ها وارد می شود. زمانی که مرغ  با ثبات کافی روی تخم هاخوابید، یک روز پس از غروب  و در حالی که هوا تاریک است تخم ها  جایگزین می شوند و تعدادی تخم بارور و شناسنامه ‌دار تا ( ۱۲عدد) زیر آن ها گذاشته می شود تا مرغ بتواند تمامی آنها را گرم نگه دارد.البته این تعداد بستگی به اندازه پرنده نیز دارد و هرچه پرنده بزرگ تر باشد تعداد تخم بیشتری را گرم می کند.

 کجه مرغ کرچ در محلی خلوت،خنک، نسبتا تاریک و آرام و دور از دسترس دیگر مرغ و خروس ها قرار می گیرد.لازم نیست این کجه ها بزرگ وگران باشند ولی باید راحت، ایمن و عاری از کوران هوا باشند. استفاده از قفسی با مساحت ۲ متر مربع با یک پنجره بزرگ و مناسب بدون شیشه ولی نرده دار که در روزهای بعد از تولد جوجه ها،آفتاب کافی به درون آن بتابد مناسب است در حالی که کف آنها از خاک اره درشت پوشیده شود تا مرغ در صورت لزوم حمام خاک کند.

خاک اره به تدریج آلوده به فضله مادر شده وجوجه ها پس از تولد، با باکتری های طبیعی و مفید روده مادر تلقیح می‌شوند و از ورود باکتری های مضر به دستگاه گوارش آنها ممانعت به عمل می آید. کجه های مرطوب و با جریان هوای تند موجب تلفات جوجه ها می شود در حالی که اگر این دو حالت در آن  نباشد حتی درروزهای سرد زمستان می توان مرغ ها را خواباند و جوجه سالم و قوی در آن ها پرورش داد.گاهی اوقات یک کجه  مستقل ولی کوچک تر برای مرغ مادر فراهم می‌کنند تا پرنده بدون اضطراب یا مزاحمت دیگران در آن به خوردن و نوشیدن بپردازد.

مرطوب بودن تخم نطفه دار

گاهی اوقات بخصوص در فصول گرم و هوای خشک لازم است وقتی مرغ کرچ برای خوردن و آشامیدن از روی تخم ها بلند می شود، اندکی آب روی تخم ها اسپری کنیم. تخم ها به ویژه در دو روز آخر باید مرطوب (نه خیس) باشند تا جوجه ها راحت تر پوست تخم‌ را شکافته و از آن بیرون بیایند.در صورتی که تخم ها خشک باشند، جوجه درگیر پوسته های داخلی تخم شده و به راحتی متولد نمی شود و یا قبل از تولد می میرد. به هرحال جوجه ها یکی پس از دیگری متولد می‌شوند.

 در صورتی که در روزهای آخر نزدیک و تولد جوجه ها،تخم یا جوجه ای زیر مرغ بگذاریم، احتمال دارد مرغ کرچ از پذیرفتن آن ها خودداری کرده و یا بلافاصله بعد از تولد آن را  بکشد. پرنده در سه روز آخر صدای جوجه را از درون تخم شنیده و آن را حس می کند. هم چنین مرغ ها شمارش بلد نیستند و عدد را نمی‌شناسند و برای آن ها ۷ روز با ۱۷ روز تفاوتی ندارد. بنابراین اگر جوجه یک روزه ای را به صورت دزدکی زیر مرغ بگذاریم او را پذیرفته و همراه جوجه های خود بزرگ می‌کند. زمان بندی این کار حساس است و حتما باید دزدکی انجام شود.

مرغ کرچ گاه به خوردن پوسته های باقی مانده می پردازد. این صفت در پرنده های مختلف متغیر است.گاهی اوقات آن ها تخم های نابارور و مشکل دار و نیز جوجه های مریض و مرده را می خورند و بعید نیست مثلاً از میان ۱۰ تخمی که در لانه گذاشته شده، هیچ اثری از یکی دو تا از آن ها مشاهده نکنیم. گاه مرغ ها از ترس شکارچیان به خوردن جوجه های سالم نیز می پردازند.این صفت را به سختی می‌توان مهار کرد و لذا این گونه مرغ ها به درد جوجه کشی نمی خورند. در روزهای ۲۰ و ۲۱ باید مراقبت بیشتری به عمل آید و این رفتار در مرغ کرچ کنترل شود.برخی پرورش دهندگان کاری با این رفتار ندارند و آن را طبیعی می دانند به ویژه اگر باقی مانده جوجه ها را به شیوه مناسبی بزرگ کنند.