بیماری آبله

نگهداری از طیور، چه در مقیاس یک گله کوچک در حیاط خلوت و چه در سطح یک مزرعه تجاری، تجربه‌ای لذت‌بخش و پربار است. اما این مسئولیت با چالش‌هایی نیز همراه است که یکی از شایع‌ترین آن‌ها، مواجهه با بیماری‌های مختلف است. در میان این بیماری‌ها، آبله طیور (Avian Pox) نامی آشنا و گاهی نگران‌کننده برای پرورش‌دهندگان است. دیدن ضایعات ناخوشایند روی پوست پرندگان محبوبتان می‌تواند بسیار استرس‌زا باشد. با این حال، خبر خوب این است که با داشتن اطلاعات دقیق و رویکردی صحیح، این بیماری کاملاً قابل مدیریت است. آبله طیور، با وجود ظاهر ترسناکش، در اغلب موارد کشنده نیست و با مراقبت مناسب می‌توان گله را از آن عبور داد.

این مقاله جامع به عنوان یک راهنمای دوستانه و دقیق طراحی شده تا شما را با تمام جنبه‌های بیماری آبله طیور آشنا کند. ما قدم به قدم از تعریف این بیماری و علائم آن گرفته تا روش‌های انتقال، پیشگیری و گزینه‌های درمانی را بررسی خواهیم کرد. هدف ما این است که با ارائه اطلاعاتی شفاف و کاربردی، دانش و اعتماد به نفس لازم برای محافظت از گله و مدیریت مؤثر این بیماری را در اختیار شما قرار دهیم. پس با ما همراه باشید تا با هم این ویروس سمج را بهتر بشناسیم و یاد بگیریم چگونه سلامت و شادابی را به پرندگان خود بازگردانیم.

بیماری آبله طیور چیست؟

بیماری آبله طیور یک بیماری ویروسی مسری است که توسط ویروسی از خانواده Avipoxvirus ایجاد می‌شود. این بیماری تقریباً در تمام نقاط جهان یافت می‌شود و می‌تواند طیف وسیعی از پرندگان، از جمله مرغ، بوقلمون، کبوتر، قناری و بسیاری از پرندگان وحشی را تحت تأثیر قرار دهد. اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید بدانید این است که این ویروس با ویروس آبله‌مرغان انسانی (Varicella-zoster virus) هیچ ارتباطی ندارد و به انسان منتقل نمی‌شود. بنابراین، جای نگرانی از بابت سرایت بیماری از پرنده به خودتان وجود ندارد. این بیماری به دلیل سرعت انتشار آهسته‌ای که دارد، به پرورش‌دهندگان فرصت می‌دهد تا با تشخیص به موقع، اقدامات کنترلی را برای جلوگیری از گسترش آن در کل گله انجام دهند.

این ویروس بسیار مقاوم است و می‌تواند برای ماه‌ها در محیط، به خصوص در پوسته‌های خشک شده و جدا شده از ضایعات، زنده بماند. همین مقاومت بالا، کنترل محیطی آن را به یک چالش تبدیل می‌کند. به طور کلی، بیماری آبله طیور در دو شکل اصلی بروز می‌کند که هر کدام علائم و شدت متفاوتی دارند. شناخت این دو شکل برای تشخیص صحیح و انتخاب رویکرد درمانی مناسب بسیار حیاتی است. یک پرنده ممکن است فقط یکی از این دو شکل را نشان دهد یا در موارد شدیدتر، ترکیبی از هر دو را تجربه کند.

شکل خشک یا پوستی

این شکل، رایج‌ترین و معمولاً کم‌خطرترین نوع آبله طیور است. در این حالت، ویروس نواحی بدون پر بدن پرنده را هدف قرار می‌دهد. علائم به صورت ضایعاتی شبیه به زگیل یا تاول‌های کوچک روی تاج، ریش (واتل)، پلک‌ها، اطراف منقار و روی پاها و ساق‌ها ظاهر می‌شوند. این ضایعات در ابتدا کوچک و زرد رنگ هستند، اما به تدریج بزرگ‌تر، تیره‌تر و زبرتر شده و در نهایت به پوسته‌های خشک و قهوه‌ای یا سیاه تبدیل می‌شوند. این پوسته‌ها معمولاً پس از دو تا چهار هفته خود به خود می‌ریزند و جای زخم کوچکی از خود به جا می‌گذارند. تا زمانی که این ضایعات چشم‌ها یا منقار را مسدود نکنند، معمولاً خطر جدی برای پرنده ایجاد نمی‌کنند و نرخ مرگ‌ومیر در این شکل بسیار پایین است.

شکل مرطوب یا دیفتریتیک

شکل مرطوب بیماری بسیار جدی‌تر و خطرناک‌تر است. در این حالت، ویروس به غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی فوقانی، دهان، گلو (حلق) و مری حمله می‌کند. علائم به صورت ایجاد پلاک‌ها یا غشاهای کاذب زردرنگ در این نواحی بروز می‌کند. این ضایعات می‌توانند باعث اختلال در خوردن، نوشیدن و مهم‌تر از همه، تنفس شوند. اگر این پلاک‌ها بزرگ شده و مسیر نای را مسدود کنند، پرنده دچار خفگی شده و تلف خواهد شد. به همین دلیل، نرخ مرگ‌ومیر در شکل مرطوب به مراتب بالاتر از شکل خشک است و نیاز به توجه و مراقبت فوری دارد. پرندگان مبتلا به این شکل از بیماری اغلب بی‌حال به نظر می‌رسند، اشتهای خود را از دست می‌دهند و ممکن است ترشحات بینی نیز داشته باشند.

علائم و نشانه های آبله در طیور

تشخیص زودهنگام آبله طیور کلید مدیریت موفق آن است. علائم این بیماری بسته به شکل آن (خشک یا مرطوب)، سویه ویروس، سن و وضعیت سیستم ایمنی پرنده می‌تواند متفاوت باشد. یک پرورش‌دهنده هوشیار باید به طور منظم گله خود را برای یافتن هرگونه تغییر در ظاهر یا رفتارشان بررسی کند. گاهی اوقات علائم اولیه بسیار جزئی هستند و ممکن است با مشکلات دیگری اشتباه گرفته شوند، اما با پیشرفت بیماری، نشانه‌ها واضح‌تر می‌شوند.

مهم است که به یاد داشته باشید علائم عمومی مانند بی‌حالی، کاهش اشتها و افت تولید تخم‌مرغ می‌توانند در هر دو شکل بیماری مشاهده شوند. این علائم غیراختصاصی هستند و در بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز مشترک‌اند، اما وقتی همراه با ضایعات مشخصه آبله ظاهر شوند، تشخیص را قطعی‌تر می‌کنند. مشاهده دقیق و روزانه به شما کمک می‌کند تا اولین نشانه‌ها را از دست ندهید و پرنده بیمار را به سرعت از بقیه گله جدا کنید تا از شیوع بیشتر جلوگیری شود.

نشانه‌های شکل پوستی آبله

همانطور که اشاره شد، شکل پوستی بیماری عمدتاً نواحی بدون پر را درگیر می‌کند. اولین چیزی که ممکن است توجه شما را جلب کند، ظهور برجستگی‌های کوچک و روشن روی تاج یا ریش پرنده است. این ضایعات به سرعت به تاول‌هایی پر از مایع (وزیکول) و سپس به جوش‌های چرکی (پوستول) تبدیل می‌شوند. در مرحله بعد، این جوش‌ها به هم می‌پیوندند و توده‌های بزرگ‌تر و زگیل‌مانندی را تشکیل می‌دهند که با گذشت زمان خشک شده و به دلمه‌های تیره و خشن تبدیل می‌شوند. این دلمه‌ها ممکن است باعث خارش یا ناراحتی پرنده شوند، اما مهم است که آن‌ها را دستکاری نکنید، زیرا کندن آن‌ها می‌تواند باعث خونریزی و عفونت ثانویه باکتریایی شود. اگر ضایعات در اطراف چشم ایجاد شوند، ممکن است باعث تورم و بسته‌شدن پلک‌ها شده و بینایی پرنده را به طور موقت مختل کنند.

نشانه‌های شکل مرطوب آبله

علائم شکل مرطوب بسیار نگران‌کننده‌تر هستند. پرنده مبتلا ممکن است در باز کردن دهان خود مشکل داشته باشد یا از خوردن و نوشیدن امتناع کند. با باز کردن دهان پرنده، می‌توانید پلاک‌های سفید یا زردرنگی را روی زبان، کام و دیواره‌های گلو مشاهده کنید. این پلاک‌ها به غشای زیرین خود چسبیده‌اند و تلاش برای کندن آن‌ها باعث خونریزی می‌شود. این ویژگی به تمایز آن‌ها از سایر مشکلات دهانی کمک می‌کند. با بزرگ شدن این ضایعات، تنفس پرنده صدادار، سخت و با دهان باز انجام می‌شود. ممکن است پرنده برای نفس کشیدن گردن خود را بکشد و صدای خس‌خس یا خرخر از او شنیده شود. کاهش وزن شدید و بوی بد دهان نیز از دیگر علائم رایج در این شکل از بیماری هستند.

روش های انتقال آبله در طیور و پرنده ها

آگاهی از چگونگی انتشار ویروس آبله طیور برای اجرای یک برنامه پیشگیری مؤثر ضروری است. این ویروس به چند روش کلیدی منتقل می‌شود که کنترل هر یک از آن‌ها می‌تواند به طور چشمگیری خطر شیوع بیماری در گله شما را کاهش دهد. برخلاف برخی بیماری‌ها که فقط از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شوند، آبله طیور می‌تواند از راه‌های غیرمستقیم نیز پخش شود، که این امر مدیریت آن را کمی پیچیده‌تر می‌کند. درک این مسیرهای انتقال به شما کمک می‌کند تا نقاط ضعف امنیتی در محیط نگهداری طیور خود را شناسایی و برطرف کنید.

محیط اطراف پرندگان، از جمله تجهیزات، بستر و حتی حشرات، همگی می‌توانند در چرخه انتقال ویروس نقش داشته باشند. ویروس آبله به دلیل ساختار مقاوم خود، می‌تواند در دلمه‌های خشک شده و جدا شده از پوست پرندگان بیمار، برای هفته‌ها و حتی ماه‌ها در محیط زنده بماند. این دلمه‌ها که در بستر یا خاک می‌افتند، به یک منبع عفونت دائمی تبدیل می‌شوند و می‌توانند پرندگان سالم را از طریق تماس با محیط آلوده بیمار کنند.

انتقال از طریق حشرات گزنده

این اصلی‌ترین و شایع‌ترین روش انتقال بیماری آبله طیور است. پشه‌ها، و به میزان کمتری کنه‌ها و مگس‌های گزنده، به عنوان ناقلان مکانیکی عمل می‌کنند. فرآیند به این صورت است که یک پشه، پرنده‌ای آلوده را نیش می‌زند و حین مکیدن خون، ویروس را از ضایعات پوستی یا خون پرنده دریافت می‌کند. سپس این پشه آلوده به سراغ یک پرنده سالم رفته و هنگام نیش زدن مجدد، ویروس را به جریان خون آن منتقل می‌کند. به همین دلیل است که شیوع آبله طیور معمولاً در فصول گرم سال که جمعیت حشرات افزایش می‌یابد، به اوج خود می‌رسد.

انتقال از طریق تماس مستقیم

تماس مستقیم بین یک پرنده بیمار و یک پرنده سالم نیز یکی دیگر از راه‌های مهم انتقال است. ویروس می‌تواند از طریق خراش‌ها یا زخم‌های جزئی روی پوست وارد بدن پرنده سالم شود. این اتفاق معمولاً در حین رفتارهای اجتماعی طبیعی مانند نوک زدن، نزاع برای تعیین جایگاه در گله یا حتی جفت‌گیری رخ می‌دهد. اگر پرنده‌ای سالم به ضایعات پوستی یک پرنده بیمار نوک بزند، ویروس به راحتی به او منتقل می‌شود. به همین دلیل، جداسازی فوری پرندگان بیمار از بقیه گله یک اقدام حیاتی برای جلوگیری از گسترش بیماری است.

انتقال از طریق محیط آلوده

همانطور که قبلاً ذکر شد، ویروس آبله در محیط بسیار پایدار است. دلمه‌ها و پوسته‌های جدا شده از ضایعات پرندگان بیمار حاوی مقادیر زیادی ویروس هستند. این مواد عفونی می‌توانند آبخوری‌ها، دانخوری‌ها، نشیمنگاه‌ها و بستر را آلوده کنند. پرندگان سالم با خوردن غذا یا نوشیدن آب آلوده، یا حتی با تماس بدن خود با سطوح آلوده، می‌توانند به ویروس مبتلا شوند. استنشاق گرد و غبار حاوی ذرات ویروسی (که از دلمه‌های خرد شده به وجود آمده‌اند) نیز می‌تواند منجر به ابتلا به شکل مرطوب بیماری شود.

بیشترین فصل شیوع آبله در طیور

ارتباط مستقیمی بین فصل و میزان شیوع بیماری آبله طیور وجود دارد. به طور کلی، این بیماری در فصول گرم‌تر سال، یعنی اواخر بهار، تابستان و اوایل پاییز، بیشترین فراوانی را دارد. دلیل اصلی این الگوی فصلی، همانطور که پیش‌تر اشاره شد، جمعیت و فعالیت حشرات گزنده، به ویژه پشه‌ها است. پشه‌ها برای تولید مثل به آب راکد نیاز دارند و در هوای گرم و مرطوب به سرعت تکثیر می‌شوند. با افزایش جمعیت پشه‌ها، احتمال انتقال ویروس از پرندگان وحشی آلوده (که به عنوان مخزن ویروس عمل می‌کنند) به طیور اهلی و همچنین انتقال آن در داخل یک گله به شدت افزایش می‌یابد.

در مناطق با آب و هوای معتدل، با فرا رسیدن سرما و کاهش جمعیت پشه‌ها در اواخر پاییز و زمستان، موارد ابتلا به آبله طیور نیز به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. با این حال، در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری که پشه‌ها در تمام طول سال فعال هستند، خطر ابتلا به این بیماری می‌تواند یک تهدید دائمی باشد. بنابراین، اقدامات کنترلی برای حشرات نباید محدود به یک فصل خاص باشد، بلکه باید به عنوان یک بخش همیشگی از برنامه مدیریتی گله در نظر گرفته شود. علاوه بر پشه‌ها، تراکم بالای پرندگان در فصل تابستان و افزایش تماس بین آن‌ها نیز می‌تواند به شیوع سریع‌تر بیماری کمک کند.

روش های پیشگیری از آبله در طیور

همیشه گفته‌اند که “پیشگیری بهتر از درمان است” و این جمله در مورد بیماری آبله طیور کاملاً صدق می‌کند. از آنجایی که درمان خاصی برای از بین بردن ویروس وجود ندارد، تمرکز اصلی باید بر روی جلوگیری از ورود و گسترش آن در گله باشد. خوشبختانه، روش‌های بسیار مؤثری برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد که ترکیبی از واکسیناسیون، کنترل ناقلین و رعایت بهداشت است. با اجرای دقیق این استراتژی‌ها، می‌توانید تا حد زیادی از گله خود در برابر این بیماری محافظت کنید.

یک برنامه پیشگیری جامع و چندجانبه، بهترین شانس موفقیت را به همراه دارد. تکیه بر تنها یک روش، مانند واکسیناسیون، بدون توجه به کنترل پشه‌ها یا رعایت امنیت زیستی، ممکن است کافی نباشد. هر یک از این روش‌ها نقش مکملی برای دیگری دارند و با هم یک سد دفاعی قوی در برابر ویروس ایجاد می‌کنند.

واکسیناسیون

واکسیناسیون مؤثرترین ابزار برای پیشگیری از بیماری آبله طیور است. واکسن‌های موجود، ویروس زنده ضعیف شده هستند که سیستم ایمنی پرنده را برای تولید آنتی‌بادی تحریک می‌کنند بدون اینکه باعث بیماری شوند. واکسیناسیون معمولاً برای جوجه‌ها در سنین پایین (معمولاً بین ۴ تا ۶ هفتگی) انجام می‌شود، اما می‌توان پرندگان بالغ را نیز در صورت عدم واکسیناسیون قبلی، واکسینه کرد. رایج‌ترین روش واکسیناسیون، روش “سوزن در بال” (Wing-Web Puncture) است. در این روش، یک سوزن دو شاخه مخصوص را به محلول واکسن آغشته کرده و سپس آن را در پرده نازک پوست زیر بال فرو می‌کنند. حدود ۷ تا ۱۰ روز پس از واکسیناسیون، یک واکنش موضعی کوچک (یک “take”) در محل تزریق ظاهر می‌شود که نشان‌دهنده موفقیت‌آمیز بودن واکسیناسیون است.

کنترل حشرات

از آنجایی که پشه‌ها اصلی‌ترین ناقل بیماری هستند، کنترل جمعیت آن‌ها یک اقدام پیشگیرانه حیاتی است. این کار را با حذف منابع آب راکد در اطراف محل نگهداری طیور شروع کنید. هر ظرفی که می‌تواند آب باران را در خود جمع کند، مانند لاستیک‌های کهنه، سطل‌ها و گلدان‌های خالی، باید حذف یا وارونه شود. آب آبخوری‌ها را به طور روزانه تعویض کنید. استفاده از توری‌های ریز در پنجره‌ها و ورودی‌های لانه می‌تواند از ورود پشه‌ها به داخل جلوگیری کند. در برخی موارد، استفاده از تله‌های پشه یا حشره‌کش‌های ایمن برای پرندگان در محیط اطراف لانه (نه داخل آن) می‌تواند مفید باشد.

رعایت اصول بهداشت و امنیت زیستی

امنیت زیستی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که از ورود عوامل بیماری‌زا به گله جلوگیری می‌کند. یکی از مهم‌ترین اصول، قرنطینه کردن پرندگان جدید است. هر پرنده جدیدی که خریداری می‌کنید باید حداقل به مدت ۳۰ روز در مکانی کاملاً مجزا از گله اصلی نگهداری و به دقت تحت نظر قرار گیرد. همچنین، باید تلاش کرد تا تماس بین طیور اهلی و پرندگان وحشی به حداقل برسد، زیرا پرندگان وحشی می‌توانند حامل ویروس باشند. ضدعفونی منظم آبخوری‌ها، دانخوری‌ها و سایر تجهیزات با یک ماده ضدعفونی‌کننده مناسب نیز به از بین بردن ویروس از محیط کمک می‌کند.

درمان خانگی و غیرخانگی آبله در طیور

وقتی یکی از پرندگان شما به آبله مبتلا می‌شود، اولین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که آرامش خود را حفظ کنید. همانطور که قبلاً گفته شد، هیچ داروی ضدویروسی خاصی برای “کشتن” ویروس آبله طیور وجود ندارد. بنابراین، اساس درمان، “مراقبت‌های حمایتی” است. هدف اصلی این مراقبت‌ها، کمک به سیستم ایمنی خود پرنده برای مبارزه با ویروس و همچنین جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی ثانویه است که می‌توانند بیماری را پیچیده‌تر کنند. با صبر و مراقبت دقیق، اکثر پرندگان مبتلا به شکل خشک بیماری، به طور کامل بهبود می‌یابند.

اولین و مهم‌ترین قدم پس از تشخیص، جداسازی فوری پرنده بیمار است. او را به یک قفس یا محوطه جداگانه، گرم، خشک و تمیز منتقل کنید. این کار هم از انتشار بیماری به بقیه گله جلوگیری می‌کند و هم به پرنده بیمار اجازه می‌دهد بدون استرس و رقابت با دیگران، استراحت کرده و به منابع آب و غذا دسترسی داشته باشد. اطمینان حاصل کنید که غذا و آب تازه همیشه در دسترس او قرار دارد. اگر پرنده به دلیل ضایعات دهانی در خوردن مشکل دارد، می‌توانید غذای نرم مانند پوره تخم‌مرغ آب‌پز یا غذای مرطوب شده به او بدهید.

مراقبت‌های حمایتی (پایه درمان)

مراقبت‌های حمایتی ستون اصلی درمان آبله طیور است. این شامل فراهم کردن یک محیط آرام و بدون استرس، دسترسی آسان به آب تمیز و غذای مغذی است. افزودن ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها به آب آشامیدنی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و جبران کم‌آبی بدن کمک کند. گرم نگه داشتن پرنده، به خصوص در فصول سرد، انرژی او را برای مبارزه با بیماری حفظ می‌کند. به طور روزانه وضعیت پرنده را زیر نظر بگیرید و مطمئن شوید که به اندازه کافی آب و غذا مصرف می‌کند.

درمان ضایعات پوستی

برای ضایعات شکل خشک، هدف اصلی جلوگیری از عفونت باکتریایی است. می‌توانید ضایعات را روزی یک یا دو بار به آرامی با یک محلول ضدعفونی‌کننده ملایم مانند بتادین رقیق شده (به رنگ چای کمرنگ) یا کلرهگزیدین تمیز کنید. این کار را با یک پنبه یا گوش‌پاک‌کن انجام دهید. هرگز سعی نکنید دلمه‌ها را با زور بکنید. این کار باعث خونریزی، درد و ایجاد دروازه‌ای برای ورود باکتری‌ها می‌شود. دلمه‌ها باید به طور طبیعی و پس از کامل شدن روند بهبودی، خود به خود بیفتند.

مدیریت ضایعات مرطوب

شکل مرطوب بیماری بسیار جدی‌تر است و ممکن است به مداخله بیشتری نیاز داشته باشد. اگر پلاک‌های داخل دهان یا گلو مسیر تنفس را مسدود کرده‌اند، ممکن است لازم باشد به آرامی آن‌ها را خارج کرد. این کار بسیار حساس است و اگر به درستی انجام نشود می‌تواند باعث خونریزی شدید یا خفگی شود. اگر در انجام این کار تجربه ندارید، بهترین کار مشورت با یک دامپزشک است. پس از برداشتن پلاک‌ها (در صورت لزوم)، می‌توان مخاط دهان را با یک محلول ضدعفونی‌کننده ملایم شستشو داد.

آنتی بیوتیک مخصوص آبله برای طیور

این یک نکته بسیار مهم و اغلب مورد سوءتفاهم است: هیچ آنتی‌بیوتیکی برای درمان خود بیماری آبله طیور وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی طراحی شده‌اند، در حالی که آبله طیور یک بیماری ویروسی است. استفاده بی‌رویه و نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها به بهبودی پرنده کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی و از بین رفتن باکتری‌های مفید در دستگاه گوارش پرنده شود.

بنابراین، چه زمانی استفاده از آنتی‌بیوتیک منطقی است؟ آنتی‌بیوتیک‌ها فقط و فقط در صورتی باید استفاده شوند که یک “عفونت باکتریایی ثانویه” رخ دهد. این عفونت‌ها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که باکتری‌ها از طریق ضایعات پوستی خراشیده شده یا پلاک‌های دهانی وارد بدن شوند. علائم عفونت ثانویه می‌تواند شامل تورم شدید، ترشحات چرکی از ضایعات یا بدتر شدن ناگهانی حال عمومی پرنده باشد. در چنین شرایطی، دامپزشک ممکن است یک آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف مانند تتراسایکلین‌ها یا سولفونامیدها را برای کنترل عفونت باکتریایی تجویز کند، اما این دارو ویروس آبله را هدف قرار نمی‌دهد. تجویز و دوز مصرفی باید حتماً توسط دامپزشک تعیین شود.

مدت زمان درگیری طیور با آبله

طول دوره بیماری آبله طیور از زمان آلوده شدن تا بهبودی کامل، معمولاً بین دو تا چهار هفته متغیر است، اما گاهی ممکن است کمی بیشتر طول بکشد. این دوره به چند مرحله مشخص تقسیم می‌شود. مرحله اول، دوره نهفتگی یا کمون است که از زمان ورود ویروس به بدن تا ظهور اولین علائم طول می‌کشد. این دوره معمولاً بین ۴ تا ۱۰ روز است و در این مدت، پرنده ظاهراً سالم به نظر می‌رسد اما می‌تواند ناقل ویروس باشد.

پس از دوره نهفتگی، علائم بالینی ظاهر می‌شوند. در شکل پوستی، ضایعات به تدریج از برجستگی‌های کوچک به تاول، سپس جوش و در نهایت به دلمه‌های خشک تبدیل می‌شوند. این فرآیند معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد. سپس، دلمه‌ها برای یک تا دو هفته دیگر روی پوست باقی می‌مانند تا زمانی که بافت زیرین آن‌ها به طور کامل ترمیم شود. پس از آن، دلمه‌ها خود به خود می‌افتند. در مجموع، کل چرخه بیماری در شکل خشک حدود ۳ تا ۴ هفته زمان می‌برد. پرندگانی که از بیماری جان سالم به در می‌برند، معمولاً ایمنی طولانی‌مدتی نسبت به آن سویه خاص از ویروس پیدا می‌کنند.

مقاومت پرنده های مختلف در برابر آبله

حساسیت به ویروس آبله در بین گونه‌های مختلف پرندگان متفاوت است و حتی در نژادهای مختلف یک گونه نیز می‌تواند متغیر باشد. بیش از ۶۰ گونه پرنده به این بیماری حساس هستند، اما شدت بیماری و علائم بالینی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به طور کلی، بوقلمون‌ها نسبت به مرغ‌ها حساسیت بیشتری به این بیماری دارند و اغلب شکل شدیدتری از بیماری را با ضایعات بزرگتر و نرخ مرگ‌ومیر بالاتر (به خصوص در شکل مرطوب) تجربه می‌کنند.

ویروس آبله طیور دارای سویه‌های متعددی است که برخی از آن‌ها تمایل دارند میزبان خاصی را آلوده کنند. به عنوان مثال، سویه آبله قناری، سویه آبله کبوتر و سویه آبله مرغی وجود دارند. اگرچه یک سویه معمولاً در میزبان اصلی خود بیماری شدیدتری ایجاد می‌کند، اما گاهی اوقات می‌تواند به گونه‌های دیگر نیز منتقل شود (انتقال بین‌گونه‌ای). در جدول زیر، مقایسه‌ای از میزان حساسیت برخی از طیور رایج ارائه شده است.

پرنده	میزان حساسیت	توضیحات
مرغ	متوسط تا بالا	حساسیت در نژادهای مختلف متفاوت است. شکل خشک شایع‌تر است.
بوقلمون	بسیار بالا	اغلب به شکل‌های شدید بیماری با ضایعات بزرگ و نرخ مرگ‌ومیر بالا مبتلا می‌شوند.
کبوتر	بالا	دارای سویه اختصاصی خود (آبله کبوتر) هستند، اما می‌توانند به سویه‌های دیگر نیز آلوده شوند.
بلدرچین	متوسط	به آبله حساس هستند و ضایعات می‌توانند در آن‌ها نیز شدید باشند.
قناری	بسیار بالا	به سویه خاص خود بسیار حساس بوده و بیماری اغلب با مرگ‌ومیر بالا همراه است.

در نهایت، بیماری آبله طیور، با وجود ظاهر نگران‌کننده‌اش، یک چالش قابل مدیریت برای هر پرورش‌دهنده‌ای است. کلید موفقیت در برابر این بیماری، ترکیبی از دانش، هوشیاری و اقدام به موقع است. با درک کامل روش‌های انتقال و تمرکز بر استراتژی‌های پیشگیرانه قدرتمند مانند واکسیناسیون، کنترل دقیق حشرات و رعایت اصول بهداشتی، می‌توانید تا حد زیادی از گله خود محافظت کنید. در صورت وقوع بیماری، به یاد داشته باشید که مراقبت‌های حمایتی دلسوزانه و جداسازی بیمار، بهترین مسیر برای بهبودی است.

اشخاصی که در مقیاس کم و سنتی در حال پرورش طیور هستند برای بخش حمایتی پرنده هاشون میتونن از گیاهانی مثل بابونه، آویشن و سیر به صورت دم کرده یا دادن هویچ و مرکبات و سرکه سیب استفاده کنن.

استفاده از ویتامین A و D و C هم که بصورت دارویی در داروخانه های دامپزشکی وجود دارد، میتواند به شما کمک کند.